Ngưng tim ngoại viện là gì? Cách xử lý và phòng ngừa

Ngưng tim ngoại viện (Out-of-Hospital Cardiac Arrest - OHCA) là tình trạng tim ngừng đập đột ngột khi bệnh nhân không ở trong bệnh viện hoặc cơ sở y tế. Đây là một tình huống cấp cứu nguy hiểm đến tính mạng, đòi hỏi phải can thiệp ngay lập tức để tăng cơ hội sống sót. Dưới đây là thông tin chi tiết về ngưng tim ngoại viện, cách xử lý và phòng ngừa.

Ngưng tim ngoại viện là gì?

a) Định nghĩa

• Ngưng tim ngoại viện xảy ra khi tim ngừng hoạt động đột ngột, dẫn đến mất lưu thông máu đến các cơ quan quan trọng như não và tim.
• Tình trạng này thường đi kèm với ngừng thở và mất ý thức, nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến tử vong trong vài phút.

Ngưng tim ngoại viện là gì?

b) Nguyên nhân phổ biến

• Bệnh tim mạch: Nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim, suy tim.
• Chấn thương: Tai nạn giao thông, điện giật, đuối nước.
• Ngộ độc: Do thuốc, hóa chất, hoặc khí độc.
• Nguyên nhân khác: Sốc phản vệ, hạ thân nhiệt, hoặc rối loạn điện giải.

Cách xử lý ngưng tim ngoại viện

Khi phát hiện một người bị ngưng tim ngoại viện, cần thực hiện ngay các bước sau:

a) Gọi cấp cứu

• Gọi số điện thoại cấp cứu (ở Việt Nam là 115) ngay lập tức để yêu cầu hỗ trợ y tế chuyên nghiệp.
• Cung cấp thông tin chi tiết: Địa điểm, tình trạng bệnh nhân, và các dấu hiệu nhận biết.

b) Kiểm tra phản xạ và hô hấp

• Gọi và lắc nhẹ: Hỏi lớn "Bạn có sao không?" và lắc nhẹ vai bệnh nhân để kiểm tra ý thức.
• Kiểm tra hơi thở: Quan sát ngực bệnh nhân xem có di chuyển hay không, lắng nghe hơi thở, và cảm nhận luồng khí từ mũi/miệng.

Cách xử lý ngưng tim ngoại viện

c) Thực hiện hồi sức tim phổi (CPR)

Nếu bệnh nhân không có dấu hiệu của sự sống (không phản ứng, không thở hoặc thở bất thường), bắt đầu ngay hồi sức tim phổi (Cardiopulmonary Resuscitation - CPR):

1. Đặt bệnh nhân nằm ngửa trên mặt phẳng cứng.
2. Ép tim liên tục:
   • Đặt hai tay chồng lên nhau ở giữa ngực bệnh nhân.
   • Ép ngực sâu khoảng 5–6 cm với tốc độ 100–120 lần/phút.
3. Hô hấp nhân tạo (nếu có thể):
   • Thực hiện tỉ lệ 30 lần ép tim : 2 lần thổi ngạt.
   • Đảm bảo đường thở thông thoáng trước khi thổi ngạt.

d) Sử dụng máy khử rung tim tự động (AED)

• Nếu có sẵn máy AED, hãy sử dụng ngay:
  • Bật máy và làm theo hướng dẫn bằng giọng nói.
  • Dán điện cực vào ngực bệnh nhân theo chỉ dẫn.
  • Cho phép máy phân tích nhịp tim và thực hiện sốc điện nếu cần.

e) Tiếp tục cho đến khi có sự hỗ trợ y tế

• Tiếp tục CPR và sử dụng AED cho đến khi xe cấp cứu đến hoặc bệnh nhân có dấu hiệu hồi phục (thở lại, cử động).

Phòng ngừa ngưng tim ngoại viện

a) Kiểm soát các yếu tố nguy cơ

• Bệnh tim mạch:
  • Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có tiền sử bệnh tim.
  • Điều trị và kiểm soát huyết áp, cholesterol, và tiểu đường.
• Lối sống lành mạnh:
  • Ăn uống cân đối, giảm muối, đường, và chất béo.
  • Tập thể dục đều đặn (ít nhất 30 phút/ngày).
  • Tránh hút thuốc lá và hạn chế rượu bia.

Phòng ngừa ngưng tim ngoại viện

b) Hiểu biết về nguy cơ cá nhân

• Người có tiền sử bệnh tim, rối loạn nhịp tim, hoặc gia đình có người bị ngưng tim nên thảo luận với bác sĩ để được tư vấn và theo dõi.

c) Trang bị kiến thức và kỹ năng

• Học cách thực hiện CPR và sử dụng AED để có thể cứu sống người khác trong trường hợp khẩn cấp.
• Tham gia các khóa học sơ cứu do cơ quan y tế hoặc tổ chức uy tín tổ chức.

d) Lắp đặt AED tại nơi công cộng

• Khuyến khích lắp đặt máy AED tại các địa điểm công cộng như trường học, sân bay, trung tâm thương mại để sẵn sàng ứng phó với ngưng tim.

Kết luận

Ngưng tim ngoại viện là một tình huống cấp cứu nghiêm trọng, nhưng tỷ lệ sống sót có thể được cải thiện đáng kể nếu được xử lý kịp thời. Việc nắm vững các bước hồi sức tim phổi (CPR) và sử dụng máy AED là vô cùng quan trọng. Đồng thời, phòng ngừa ngưng tim thông qua việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ và duy trì lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò then chốt.

4.8/5 (5 votes)