Tiểu sử Lê Văn Thiêm: Giáo sư, tiến sĩ Toán học đầu tiên của Việt Nam

Lê Văn Thiêm là một tài năng toán học mang tầm cỡ quốc tế, người có công đầu xây dựng và phát triển nền toán học Việt Nam.

Bài viết hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu tiểu sử, sự nghiệp của vị giáo sư tài ba này. Hãy cùng chuyên trang khám phá bạn nhé!

Tiểu sử Lê Văn Thiêm

Lê Văn Thiêm sinh ngày 29/3/1918 tại xã Trung Lễ, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Dòng họ ông đều có truyền thống hiếu học và khoa bảng.

Lê Văn Thiêm sinh ngày 29/3/1918 tại xã Trung Lễ, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh

Năm 1930, ông mồ côi cả cha lẫn mẹ. Phát huy truyền thống của gia đình mình, ông đã vào Quy Nhơn để nương tựa người anh cả Lê Văn Kỷ đang làm việc ở đó, theo học tại trường Collège de Quy Nhon.

Ông là vị giáo sư có công trình toán học trình độ quốc tế

Từ đời nhà Lê, Đại thành toán pháp đã được biên soạn bởi Lương Thế Vinh, Lập thành toán pháp được Vũ Hữu viết nhằm hệ thống hóa những thành tựu số học, hình học của phương Đông thời đó.

Lê Văn Thiêm(ở giữa) là người Việt đầu tiên được mời làm giáo sư toán học, cơ học tại ĐH Zurich(Thụy Sĩ) năm 1949

Tuy nhiên, suốt mấy trăm năm sau vì không được tiếp xúc với những thành tựu toán học tiên tiến của các nước phương Tây nên kiến thức toán học vẫn còn sơ sài.

Đến Lê Văn Thiêm, nước ta mới thực sự có nhà toán học là người có công trình nghiên cứu đạt trình độ quốc tế. Ông là người Việt Nam đầu tiên bảo vệ luận án tiến sĩ A ở Đức năm 1944 và luận án tiến sĩ quốc gia về toán ở Pháp(1948) thành công.

Đồng thời, Lê Văn Thiêm cũng là người Việt đầu tiên được mời làm giáo sư toán học, cơ học tại ĐH Zurich(Thụy Sĩ) năm 1949.

Là Viện trường đầu tiên của Viện Toán học, năm 1970, Viện chỉ có 1 giáo sư, 3 tiến sĩ và 12 cử nhân khi mới thành lập. Ngày nay, Viện đã có khoảng 83 nhà toán học sau 40 năm phát triển, trong đó có 17 giáo sư và 15 phó giáo sư.

Đội ngũ này đã công bố khoảng 2.000 công trình, một số khá lớn được đăng trên các tạp chí toán học quốc tế hàng đầu, biên soạn nhiều sách chuyên khảo.

Từ chối lời mời sang Mỹ làm việc, Lê Văn Thiêm trở về nước tham gia kháng chiến

Sau khi bảo vệ luận án tiến sĩ quốc gia tại Paris thành công, Lê Văn Thiêm sang Thụy Sĩ giảng dạy tại ĐH Zurich. Tuy có học vị cao, điều kiện để phát huy tài năng ở phương Tây, nhưng ông vẫn nhẹ nhàng từ bỏ tất cả để trở về Tổ quốc.

Giáo sư Lê Văn Thiêm mất ngày 3/7/1991 tại thành phố Hồ Chí Minh

Cuối năm 1949, sau mấy tháng dành dụm số tiền qua dạy học, sau khi từ chối lời mời sang Mỹ làm việc với mức lương hậu hĩnh, Lê Văn Thiêm mua vé máy bay từ Paris đến Bangkok.

Sau đó, từ Thái Lan, ông đi bộ xuyên rừng qua đất nước Campuchia đang bị chiếm đóng bởi quân Pháp đến bưng biền Nam Bộ. Tại đây, Lê Văn Thiêm được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.

Ngày 22/1/1950, để chuẩn bị cán bộ cho nền đại học cách mạng ở Việt nam, Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nguyễn Văn Huyên đã gửi công văn cho Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng, trong đó có một đoạn viết:

“Chúng tôi nhận thấy nếu ông Lê Văn Thiêm ra miền Bắc được sẽ giúp ích rất nhiều cho Bộ Giáo dục. Vì thế, chúng tôi trân trọng đề nghị Phó Thủ tướng quyết định điều động ông Thiêm ra Bắc”.

Thế là, nhà toán học trẻ tuổi đi họ dọc theo chiều dài đất nước, nhiều đoạn phải vượt núi cheo leo dễ bị hổ vồ hoặc địch phục kích để ra Tuyên Quang kịp dự buổi lễ khai giảng Trường Khoa học cơ bản giữa rừng xanh Chiêm Hóa của nước Việt Nam kháng chiến.

Trong giai đoạn từ 1951 – 1954, Giáo sư Lê Văn Thiêm giữ chức Hiệu trưởng Trường Khoa học cơ bản và Trường Sư phạm cao cấp tại Khu Học xá trung ương ở ngoại thành Nam Ninh(Trung Quốc).

Sau ngày Thủ đô Hà Nội giải phóng, ông làm Giám đốc Trường ĐH Khoa học, rồi Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Tổng hợp. Ngoài ra, ông còn là vị Chủ tịch đầu tiên của Hội Toán học nước ta.

Trên đây là tổng hợp những thông tin về Lê Văn Thiêm – tiến sĩ Toán học đầu tiên của Việt Nam. Để theo dõi nhiều bài viết hữu ích về các nhà khoa học khác, đừng quên thường xuyên theo dõi chuyên trang bạn nhé!