Tiểu sử Đèo Văn Trị: Thủ lĩnh người Thái nổi tiếng tại Việt Nam

Giai đoạn

Nội dung

✅ Tháng 07/1885

Khi Tôn Thất Thuyết chỉ huy quân đánh úp quân Pháp tại Huế nhưng thất bại phải trốn sang hịch Cần Vương kêu gọi dân chúng nổi dậy.

Theo đó, để hưởng ứng phong trào, đồng chí Đèo Văn Trị đã lãnh đạo dân thiểu số đứng dậy chống Pháp rồi đặt căn cứ ở Bình Lư - vị trí chiến lược quan trọng án ngữ trên đường Lào Cai - Lai Châu và Phong Thổ đi Than Uyên.

Tiếp theo, ông còn liên kết với Ngô Quang Bích và Nguyễn Văn Giáp chống Pháp, còn Quang Phong hợp tác với Pháp.

✅ Tháng 04/1886

Quân khởi nghĩa rút về Bình Lư khi một toán quân Pháp do Trung uý Aymerich chỉ huy tấn công vào Tân Uyên.

✅ Tháng 11/1886

Quân Pháp do Quang Phong và quan ba Olivier chỉ huy đánh vào Bình Lư, nghĩa quân buộc phải rút về Mường Bo.

Mặc dù quân Pháp chiến thắng nhưng họ cũng bị thiệt hại nặng nề. Trong số đó có 31 quân Pháp cùng trung úy Aymerich tử trận.

✅ Tháng 02/1887

Quân Pháp truy kích đến Sapa nên nghĩa quân rút về Lai Châu để hoạt động chống Pháp ở địa bàn Sơn La và Lai Châu.

Trên đường mang quân truy quét Đèo Văn Trị, thiếu tá đã đánh chiếm huyện Phong Thổ và dùng nơi đây làm căn cứ hành quân trong vùng Bình Liêu và Bảo Hà.

✅ Tháng 07/1887

Đèo Văn Trị đánh được Luang Prabang, giết chết phó vương Souvanna Phouma, sai đốt phá phố xá, khiến viên ủy viên Xiêm cùng đạo quân Xiêm đồn trú chạy trốn.

Do bị truy quét gắt gao, cộng với mâu thuẫn với Tôn Thất Thuyết nên gia đình Đèo Văn Trị khuyên ông đầu thú trước quân Pháp.

✅ Năm 1888

Đèo Văn Trị chấp nhận đầu hàng và mở đường cho quân Pháp tiến vào bên trong vùng Mường Thanh.

Để đảm bảo sự hợp tác lâu dài của Đèo Văn Trị, người Pháp đã khôi phục quyền cai trị cha truyền con nối tại vùng đất Sipsong Chuthai bên bờ sông Đà  và còn nâng ông lên địa vị "Chúa Thái".