Chủ nghĩa xã hội là gì? Lịch sử của chủ nghĩa xã hội, có những trường phái và quốc gia nào?

Chủ nghĩa xã hội là một trong ba ý thức hệ chính trị lớn ở thế kỷ 19 bên cạnh chủ nghĩa bảo thủ và chủ nghĩa tự do.

Trong lịch sử, nhiều quốc gia đã và đang tồn tại những hệ thống xã hội chủ nghĩa nhà nước như: Liên Xô, Việt Nam, Trung Quốc, Cu Ba, Đông Đức,...

Lịch sử của chủ nghĩa xã hội

Lịch sử của chủ nghĩa xã hội(CNXH) được chia làm 2 giai đoạn là trước thế kỷ 19 và từ thế kỷ 19 đến nay, cụ thể:

Chủ nghĩa xã hội là một trong ba ý thức hệ chính trị lớn ở thế kỷ 19 bên cạnh chủ nghĩa bảo thủ và chủ nghĩa tự do

Trước thế kỷ 19

Các nhân tố của CNXH ở lịch sử các tư tưởng chính trị đã xuất hiện trước khi được khái quát lại thành một hệ thống trong nửa đầu thế kỷ 19.

Phong trào Mazdak tại thế kỷ thứ 5 diễn ra ở Iran, được mô tả là có tính chất cộng sản do thách thức nhiều quyền lợi của tầng lớp quý tộc, tăng lữ, đấu tranh cho một xã hội quân bình.

Vào giữa thế kỷ 17, trong cuộc Nội chiến Anh, các phong trào được mô tả là có dáng dấp XHCN gồm: san bằng, đào sâu, phong trào sau tin rằng đất đai nên thuộc về toàn dân.

Suốt thời kỳ khai sáng trong thế kỷ 18, sự phê bình về bất bình đẳng đã xuất hiện trong nhiều tác phẩm nổi tiếng. sau cách mạng Pháp vào năm 1789, François Noël Babeuf ủng hộ mục tiêu sự bình đẳng toàn diện về kinh tế, chính trị và quyền sở hữu chung về đất đai giữa các nông dân.

Từ thế kỷ 19 đến nay

Phong trào xã hội hiện nay được bắt nguồn từ phong trào của giao cấp lao động cuối thế kỷ 19. Trong thời gian này, cụm từ CNXH thường được sử dụng để nói về những phê phán chủ nghĩa tư bản về quyền sở hữu.

Có rất nhiều tư tưởng, phong trào được gọi là CNXH nhưng từ thế kỷ 19 đến nay, những người theo chủ nghĩa này đã không thể đưa ra một tư tưởng, kế hoạch chung. Trái lại, họ tự chia mình ra thành nhiều trường phái khác nhau, đôi khi còn đối nghịch nhau.

Sau thế chiến thứ 2, những người dân chủ xã hội có vai trò rất quan trọng trong chính trị. Họ thực hiện cải cách nhằm mở rộng dân chủ, cho phép dân chúng tham gia rộng rãi vào chính trị để thúc đẩy nhân dân bảo vệ nền dân chủ.

Trên thực tế, có rất nhiều trường phái tự nhận theo đuổi CNXH, đương nhiên, cũng có người, nhóm người bị quy chụp là theo đuổi chủ nghĩa này.

Cụm từ chủ nghĩa xã hội ở đây được hiểu là có tính chất cào bằng, tuy nhiên, thực chất nó lại là thiên lệch.

Chủ nghĩa xã hội có bao nhiêu trường phái?

Các trường phái có trong chủ nghĩa xã hội bao gồm:

Chủ nghĩa xã hội có các trường phái: Dân chủ xã hội, vô chính phủ, xã hội tự do,...

Chủ nghĩa Marx - Lenin

Chủ nghĩa Marx – Lenin là một trong các trường phái lý luận CNXH, chủ nghĩa cộng sản có ảnh hưởng lớn trong thế kỷ 20, sau đó suy yếu.

Marx và Engels đã nêu lên những ý tưởng cơ bản về XHCN, còn Lenin và những môn đồ của ông đã cố gắng thực hiện những ý tưởng đó theo cách của họ. Điều này dẫn đến những thành công, thất bại của Liên Xô và các quốc gia xã hội chủ nghĩa khác trên thị tế.

Dân chủ xã hội

Đây là một tư tưởng chính trị XHCN truyền thống. Nhiều người dân chủ xã hội xem họ là người XHCN hoặc người XHCN dân chủ.

Các trường phái chủ nghĩa xã hội

Nhiều người tìm thấy sự khác nhau rõ ràng giữa 3 thuật ngữ và thích miêu tả niềm tin chính trị của mình qua việc dùng thuật ngữ dân chủ xã hội nhiều hơn.

Có 2 khuynh hướng chính ở trường phái này là thiết lập chủ nghĩa dân chủ xã hội và xây dựng một nhà nước phúc lợi trong chủ nghĩa tư bản.

Chủ nghĩa xã hội dân chủ

Đây là một triết lý chính trị ủng hộ nền chính trị dân chủ, quyền sở hữu xã hội đối với các phương tiện sản xuất.

Trong đó, sự tự quản lý của người lao động, quản lý dân chủ của các tổ chức kinh tế được nhấn mạnh. CNXH dân chủ có thể ủng hộ một trong 2 đường lối cải cách nhằm thiết lập chủ nghĩa xã hội.

Vô chính phủ

Chủ nghĩa vô chính phủ là một hệ tư tưởng triết học chính trị bao gồm các học thuyết, thái độ ủng hộ việc loại bỏ mọi chính quyền cưỡng ép.

Những người theo chủ nghĩa vô chính phủ có thể có thêm những tiêu chí khác về các yếu tố cấu thành nên chủ nghĩa này. Ngoài ra, họ thường không đồng quan điểm về những tiêu chí đó,

Xã hội tự do

Chủ nghĩa này là một ý thức hệ chính trị tạo sự quân bình giữa công bằng xã hội và tự do cá nhân. Chủ nghĩa xã hội tự do ưa chuộng một nền kinh tế thị trường và sự mở rộng quyền dân sự, chính trị, các quyền tự do cá nhân.

Các quốc gia xã hội chủ nghĩa bao gồm: Trung Quốc, Việt Nam, Bắc Triều Tiên, Lào,...

Dưới chủ nghĩa xã hội tự do, một xã hội lành mạnh được coi là hòa đồng với tự do cá nhân. Các chính sách thường được áp dụng rộng rãi tại thế giới tư bản, nhất là sau thế chiến thứ 2.

Các quốc gia xã hội chủ nghĩa

Các nước XHCN là một khái niệm còn gây tranh cãi, một số nước hiến pháp tuyên bố xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay bao gồm: Trung Quốc, Việt Nam, Bắc Triều Tiên, Cuba và Lào, có các đảng cầm quyền.

Còn một số nước khác không do đảng cộng sản cầm quyền nhưng hiến pháp có ghi nhận xây dựng xã hội chủ nghĩa như: Trung Hoa Dân Quốc(Đài Loan), Ấn Độ, Guyana, Bangladesh, Sri Lanka, Ai Cập, Syria, Lybya, Tanzania, Bồ Đào Nha.

Theo Vi.wikipedia.org