Trong quá trình tìm hiểu, học tập hay thực hành trong Đạo Phật, chúng ta thường hay nghe nói đến hai từ “vô minh”. Nó được cho là nguồn gốc của mọi sự đau khổ trên đời.

Vậy vô minh là gì? Ý nghĩa ẩn dấu của nó trong Phật pháp ra sao? Tất cả sẽ được chuyên trang giải đáp ngay trong nội dung bài viết ngay sau đây!

Vô minh, hay còn được biết đến với tên gọi avidyā(tiếng Phạn), avijjā(Pali) hoặc marigpa(Tây Tạng). Trong Đạo Phật, nó thường được dịch là “sự thiếu hiểu biết” hoặc quan niệm sai lầm về bản chất của thực tại.

Vô minh chính là sự thiếu hiểu biết về bản chất của thực tại

Vô minh là nguồn gốc của sự đau khổ(dukkha), lý do dẫn đến tham, ái, hận, thù của con người. Do đó, “sự thiếu hiểu biết” chính là chỉ sự thiếu kiến thức tinh tế về bản chất thật của thế giới hiện tượng.

Ngoài ra, nó cũng được định nghĩa là không hiểu trọn vẹn ý của Tứ Diệu Đế và xác định thông qua giáo lý Phật Pháp của từng giáo phái khác nhau.

Vô minh xuất hiện như một đề tài chính trong 2 học thuyết về bản chất của thực tại trong tông phái Phật giáo khác nhau:

Vô minh được hiểu theo nhiều cách khác nhau trong các tông phái Đạo Phật

- Học thuyết vô ngã(Anatta): Sự thiếu hiểu biết hoặc là quan niệm lệch lạc về “bản ngã”.

- Học thuyết vô thường(Anicca): Sự thiếu hiểu biết hoặc là quan niệm lệch lạc về “sự vĩnh cửu”.

Đức Phật là người nhìn thấu mọi sự, Ngài đã chỉ cho chúng ta thấy sự rộng lớn của toàn cảnh và giải thích lý do tại sao nên tin vào nó.

Đức Bhikkhu Bodhi nói rằng, vô minh giúp hiểu rõ về sự phụ thuộc phát sinh những điều kiện duy trì chu kỳ sinh tử trong giáo lý nguyên thủy.

Vô minh là gì? Ý nghĩa ẩn dấu của vô minh trong Đạo Phật

Vô minh còn được hiểu là sự không hiểu rõ ý nghĩa của Tứ Diệu Đế(Suttanta Pitaka). Ngoài ra, còn về quá khứ hoặc cuộc sống sau khi chết, sự phát sinh phụ thuộc của một người(Abhidharma).

Bên cạnh đó, nó cũng là yếu tố đầu tiên trong nguyên lý Duyên khởi với mười hai nhân duyên(pratītyasamutpāda).

Giáo lý Đại Thừa coi sự thiếu hiểu biết về bản chất thực tại và quá khứ đời trước là một lực lượng nguyên sơ.

Vô minh chính là nguyên nhân chính của đau khổ, dẫn đến việc con người phải tái sinh vô tận trong vòng luân hồi. Cái nhìn sâu sắc vào Tánh không(tất cả mọi thứ điều trống rỗng, không có bản chất) sẽ mang lại sự tỉnh thức đầy đủ.

Phật giáo Kim Cương Thừa

Truyền thống giáo lý của Kim Cương Thừa xem vô minh là cạm bẫy trói buộc một người trong vòng luân hồi.

Giáo lý của Phật giáo Mật Tông tập trung vào việc thực hành con đường bí truyền(Tantric). Bên cạnh đó, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, để loại bỏ vô minh và đạt được giải thoát trong cuộc đời.

Vô minh hay sự thiếu hiểu biết có thể được loại bỏ bằng cách nuôi dưỡng trạng thái ngược lại với nó. Đó chính là sự khôn ngoan và nhận thức sâu sắc về bản chất thật của thực tại.

Nuôi dưỡng sự khôn ngoan để loại bỏ vô minh trong tâm hồn

Đức Phật so sánh vô minh với bóng tối, và cách duy nhất để thoát khỏi nó là đem lại ánh sáng. Tương tự, Ngài đã nói, sự thiếu hiểu biết chỉ có thể được loại bỏ qua hành trình tập luyện cho sự khôn ngoan.

Muốn thoát khỏi vô minh, chúng ta cần tu luyện trí tuệ bằng cách học và thực hành Pháp. Tuy nhiên, ngay cả khi chúng ta đã hiểu nó nhưng cũng không dễ dàng để loại bỏ. Bởi vì tâm trí chúng ta đã bị bao phủ bởi những tạp chất đã tích lũy từ lâu

Do đó, chúng ta cần phải loại bỏ vô minh, cảm nhận được “bản chất thực sự của thế giới phức tạp này” thông qua trải nghiệm bản thân trên con đường thực hành Bát Chánh Đạo.

Theo: hoasenphat.com và vi.wikipedia.org