Tết Hàn Thực: Nét văn hóa tín ngưỡng phổ biến ở miền Bắc

Tết Hàn Thực không chỉ là thời khắc để thưởng thức những món ăn dân dã, mà còn là dịp để mỗi gia đình tưởng nhớ tổ tiên, gửi gắm lòng biết ơn và nguyện cầu cho một năm mới an lành.

Trong không khí ấm áp ấy, mâm cỗ với bánh trôi, bánh chay đơn sơ nhưng đượm tình nghĩa như gợi nhắc về truyền thống tốt đẹp của dân tộc, giữ gìn và trân quý những giá trị xưa cũ trong nhịp sống hiện đại. Hãy đón đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu chi tiết nhé!

Đôi nét về Tết Hàn Thực

Tết Hàn Thực, còn được biết đến với tên gọi dân dã là Tết bánh trôi bánh chay,  một ngày tết truyền thống phổ biến ở miền Bắc Việt Nam và trong cộng đồng người Hoa.

Nguồn gốc của Tết bánh Trôi, bánh Chay

Vào dịp này, các gia đình chuẩn bị bánh trôi, bánh chay để dâng lên tổ tiên, nhằm tri ân và tưởng niệm người thân đã khuất.

Thời gian diễn ra ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch hàng năm. Năm 2024, lễ này sẽ rơi vào ngày 11/04/2024 theo lịch dương(tức ngày 3/3 âm lịch).

Nguồn gốc và ý nghĩa

Ngoài việc tìm hiểu về Tết Hàn Thực, bạn cũng nên biết thêm về nguồn gốc và ý nghĩa để có cái nhìn sâu sắc hơn ngày lễ truyền thống này.

Nguồn gốc

Tết Hàn Thực có nguồn gốc từ Trung Quốc, xuất hiện từ thời Xuân Thu(770 - 221 TCN). Lúc đó, vua Tấn Văn Công gặp phải loạn lạc, sống lưu vong lúc ở nước Sở, khi lại ở nước Tề.

Trong thời gian này, ông gặp được Giới Tử Thôi, một vị quan trung thành đã hết lòng phò trợ. Thậm chí khi cạn kiệt lương thực, Thôi đã cắt thịt mình để dâng lên vua. Tấn Văn Công vô cùng cảm kích trước hành động này.

Tuy nhiên, sau khi đoạt lại ngôi vương, vua Tấn lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi. Không oán giận, Thôi cùng mẹ về sống ẩn dật ở núi Điền Sơn.

Sau đó, khi vua Tấn nhớ lại công lao của Giới Tử Thôi, ông đã đến tìm để mời về lĩnh thưởng, nhưng Tử Thôi từ chối.

Trong cơn nóng giận, vua Tấn ra lệnh đốt rừng để ép ông ra, nhưng họ quyết chí không rời đi, cả hai đã thiệt mạng trong đám cháy vào ngày 3/3 âm lịch.

Hối hận, vua Tấn lập miếu thờ Giới Tử Thôi và ra lệnh kiêng dùng lửa, chỉ được ăn đồ nguội lạnh trong suốt ba ngày để bày tỏ lòng đau xót ân hận.

Từ đó, ngày 3/3 âm lịch được dùng để tưởng nhớ Giới Tử Thôi, nhưng khi du nhập vào Việt Nam, dịp này được dùng để nhớ ơn tổ tiên cội nguồn dân tộc.

Nguồn gốc và ý nghĩa

Ý nghĩa

Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc, khi du nhập vào Việt Nam, ngày lễ này đã mang một ý nghĩa hoàn toàn khác, đậm đà bản sắc dân tộc:

●      Vào ngày này, con cháu quây quần, nấu bánh trôi, bánh chay và dâng cúng lên bàn thờ gia tiên để bày tỏ lòng hiếu kính, biết ơn ông bà tổ tiên đã sinh thành dưỡng dục.

●      Những món ăn dâng lên trong dịp này như bánh trôi, bánh chay đều được làm từ những nguyên liệu dân dã, đặc trưng cho nền văn hóa nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt là hạt gạo – loại lương thực chính nuôi sống bao thế hệ người Việt.

●      Tết Hàn Thực cũng là dịp để mọi người gửi gắm niềm tin tín ngưỡng, cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Bánh trôi, bánh chay mang ý nghĩa gì trong ngày tết

Bánh trôi và bánh chay là hai món ăn truyền thống quan trọng trong ngày Tết mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:

Bánh Trôi, bánh Chay dâng lên cúng tổ tiên tỏ lòng biết ơn

●      Tưởng nhớ tổ tiên và cội nguồn: Bánh trôi, bánh chay được dâng lên bàn thờ tổ tiên như một cách bày tỏ lòng hiếu kính, nhớ ơn ông bà tổ tiên. Món bánh này tượng trưng cho sự kết nối giữa các thế hệ, nhắc nhở con cháu về công ơn sinh thành, dưỡng dục của tổ tiên.

●      Biểu tượng văn hóa dân tộc: Hình ảnh bánh trôi, bánh chay thể hiện sự giản dị, mộc mạc và tinh tế của văn hóa ẩm thực Việt Nam.

●      Triết lý nhân sinh: Bánh trôi được nặn thành những viên tròn, bên trong là nhân đường, khi luộc chín. Bánh nổi lên mặt nước, tượng trưng cho sự trong sáng, thuần khiết và kiên trì vượt qua khó khăn để đạt được thành quả.

●      Bánh chay với nhân đậu xanh, ăn kèm với nước đường, thể hiện sự ngọt ngào thanh tao, biểu tượng cho cuộc sống bình dị, an lành.

●      Sự đoàn kết và gắn bó gia đình: Việc các thành viên trong gia đình cùng nhau làm bánh trôi, bánh chay không chỉ là một hoạt động ẩm thực mà còn dịp để gia đình quây quần, gắn kết tình thân, cùng nhau chia sẻ niềm vui trong ngày lễ truyền thống.

Trong nhịp sống hiện đại, Tết Hàn Thực vẫn giữ nguyên ý nghĩa, là lời nhắc nhở về lòng biết ơn, sự hiếu kính và tình yêu thương gia đình.

Theo Dienmaycholon.com

4.9/5 (20 votes)