Lễ hội mừng cơm mới: Tín ngưỡng độc đáo của người Mường

Lễ hội mừng cơm mới của người Mường được tổ chức nhằm ăn mừng mùa vụ bội thu. Đây cũng là dịp tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc.

Khi vụ mùa màng đã thu hoạch xong xuôi, mỗi người dân xứ Mường lại vui vẻ quây quần bên nhau ăn mừng cơm ngon gạo mới. Sự kiện được xem như một trong những nghi lễ nông nghiệp truyền thống mang nhiều giá trị tâm linh đặc sắc.

Tổng quát về lễ hội mừng cơm mới

Lễ hội mừng cơm mới còn được gọi là “ngày tạ ơn mùa” hay “hội mừng cơm ngon gạo mới”. Được diễn ra vào khoảng tháng 8, 9, 10 âm lịch.

Mâm cơm cúng trong lễ hội mừng cơm mới của người Mường

Dù có đạt năng suất hay không, mọi gia đình Mường đều thực hiện nghi thức này để dâng lên ông bà tổ tiên. Tùy theo điều kiện từng nhà mà chọn tổ chức to hay nhỏ.

Đây được xem như dịp người dân nơi này gặp gỡ cùng nhau chia sẻ niềm vui của một vụ mùa mới bội thu. Bên cạnh đó sự kiện cũng tôn vinh, bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Mường trong xã hội hiện đại ngày nay.

Lễ mừng cơm mới được chuẩn bị như thế nào?

Theo quan niệm dân bản địa sau khi gặt lúa mang phải đem gạo mới nấu thành cơm cúng ông bà tổ tiên trước rồi mới được ăn. Họ bắt đầu nghi lễ bằng việc rước vía lúa về nhà.

Thầy mo thay gia chủ cúng mừng cơm mới

Khi đó, chủ hộ chọn ngày đẹp đi thăm đồng ngắt 7 hay 9 bông nếp đẹp biểu thị cho 7 hoặc 9 vía ở ruộng nhà mình. Kết thành bó nhỏ đem về cột cái trong nhà cạnh bàn thờ gia tiên treo lên.

Khi nghi thức đầu tiên hoàn thành, các thành viên trong gia đình mới được ra đồng gặt lúa. Thu hoạch xong người ta bắt đầu lễ hội mừng cơm mới với đồ cúng gồm có:

●        Gạo nếp, tẻ, rượu mới, lá Troông.

●        Gà, cá, vịt, mộc nhĩ, măng, nấm hương.

●        Chuẩn bị tre, trúc để đan mâm, trầu cau và giàn để đồ cúng.

●        Rượu cần, đan kha, khuốc...

Tất cả phải đủ 4 mâm lễ cúng. Cụ thể:

●        2 mâm cúng 6 vị thần bảo trợ cho nền Nông nghiệp theo quan niệm của họ.

●        1 mâm cho thổ công, bản thổ cùng các vị thần khác.

●        1 mâm cúng gia tiên, thành hoàng làng và Bác Hồ.

Người Mường rất quan trọng nghi thức này, do đó, sau khi chuẩn bị xong họ sẽ đi mời thầy cúng.  Việc chọn ngày tổ chức và lễ phải nhờ đến bậc cao niên có uy tín hiểu rõ tục lệ truyền thống địa phương.

Thầy cúng thay mặt gia đình tế lễ mừng cơm mới

Thầy cúng làm chủ tế cũng là người đại diện cho gia chủ tế lễ hội mừng cơm mới. Lúc này, ông sẽ mặc chỉnh tề với đồ hành lễ như dao, mũ để kêu thay lạy đỡ giúp gia đình. Bước tới gian thờ gia tiên người này tiến hành thủ tục khấn với nội dung:

“Hôm nay là ngày lành tháng tốt ở làng Dân tộc Mường + địa chỉ. Mo thỉnh thần các vị Cun Khồng, dòoy, Wang, thần bảo trợ nông nghiệp. Tạ ơn Người đã chỉ bảo dân biết cày cấy làm ruộng và tăng gia sản xuất.

Cầu chăn nuôi phát triển, mùa màng bội thu. Mong gia chủ mọi sự an lành, tốt đẹp, tránh xa điềm gở xấu xa. Sâu bọ không phá hoại nông sản. Con cháu toàn làng Mường yên an, làm ăn tấn tới, may mắn, gia đình hạnh phúc, no ấm. Nhân dân yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ, chia sẻ lẫn nhau.”

Hoạt động vui chơi trong lễ tạ ơn mùa

Sau khi chủ tế hoàn thành xong nghi thức, phụ nữ sẽ khoác lên mình bộ đồ truyền thống để đâm đuống, giã gạo. Âm vang của chiêng, trống hòa cùng tiếng giã gạo làm nên không khí rộn ràng nhộn nhịp.

Mọi người cùng nhảy sạp ăn mừng lễ hội cơm mới

Mọi người cùng vui mừng nắm tay nhau nhảy điệu múa xòe hay nhảy sạp truyền thống. Qua đó thể hiện cách ăn mừng thành quả sau thời gian canh tác vất vả, mong ước vụ mùa tiếp theo thắng lợi. tinh thần đoàn kết gắn bó cùng nhau vượt qua khó khăn cũng được thể hiện rõ qua hoạt động này.

Theo quan niệm của người dân tộc Mường, đây cũng là cách xua đuổi tà ma và những điều không may mắn ra khỏi bản làng. Sau khi hoàn tất phần lễ, chủ nhà chọn vài bó lúa giống tốt cất gác bếp với hy vọng giữ vía lúa, mong vụ mới bội thu.

Tổng kết

Như vậy ngoài việc tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc ngày hội tạ ăn mùa còn là dịp cho người dân bản Mường cùng gặp gỡ chia sẻ niềm vui vụ mùa thắng lợi. Đây được xem như dịp để con cháu nhớ tới cội nguồn tổ tiên.

Mong rằng bài viết là tài liệu hữu ích giúp độc giả hiểu thêm về lễ hội mừng cơm mới của người Mường. Theo dõi web để biết nhiều thông tin khác bạn nhé!

Theo Dulichthuduc.com.vn

4.9/5 (16 votes)